اینترنت اشیا (IOT) مفهوم جدیدی است که این روزها محققان سعی دارند آن را وارد تمام اشیا و وسایل پیرامون بشر کنند. از همان ابتدا طرحهای مختلفی در مورد استفاده از اینترنت اشیا در صنایع مطرح شد. هر چند برخی از آنها به دور از ذهن و گاهی غیر عملی به نظر میرسیدند اما اکنون برخی از صاحبان کسبوکار راز رشد و موفقیت خود را در استفاده از اینترنت اشیا میدانند. البته با این تکنولوژی نیز مانند دیگر فناوریهای تازه نیاز به زمان بیشتری جهت استفاده همگانی دارد. با این حال اینترنت اشیا در صنایع مختلف تأثیرات فراوانی داشته که در ادامه به برخی از آنها اشاره میکنیم.
پس از حضور موفقیتآمیز اینترنت در زندگی روزمره و تفریحات انسانها، وارد دنیای اشیا و صنایع مختلف شده که در آنجا نیز تأثیرات شگرفی بر کیفیت و تولید اشیا مختلف بر جای گذاشت. ظهور فناوری اینترنت اشیا سبب شد که شرکتها و کارخانههای تولیدی با استفاده از امکانات آن و دیجیتالی کردن محصولات، خدمات و حتی کارمندان خود به روشهای جدیدی در کسبوکار خود دست یافته که باعث ارتقا بهرهوری تولید و خدمترسانی به مشتریان گردیده است.
امروزه دیگر طبق استانداردهای جهانی محصولات و خدماتی مورد قبول قرار میگیرند که دارای قابلیت استفاده از اینترنت را داشته باشند. نمونه بارز آن لجستیک هوشمند، مدیریت دانش، خانههای هوشمند، خردهفروشیها، شهر هوشمند، سلامت هوشمند، مدیریت انرژی و بانکداری هوشمند بوده که فقط از طریق اینترنت اشیا میتوان از آنها استفاده کرد.
اینترنت اشیا در حال پیشرفت و پیشروی به سوی همه ابعاد زندگی بشری و صنایع مختلف بوده و در این بین تأثیرات خود را بر روی برخی از آنها به نمایش گذاشته که در ادامه با شاخصترین صنایعی که این فناوری بر آنها اثر داشته آشنا خواهید شد.
صنعت پزشکی یکی از صنایع مهمی است که اینترنت اشیا در آن امتحان خود را با موفقیت پس داده و به نتایجی خوبی دست پیدا کرده است. مرکز پزشکی Great River نمونه بارز و واقعی استفاده از این فناوری در صنعت پزشکی است. این سازمان که در زمینه مراقبتهای بهداشتی فعالیت میکند اکثر دستگاههای پزشکی موجود در خود را با کمک محصولی از خانواده سیستمعاملهای مایکروسافت به نام Windows Embedded که در سیستمهای پنهان کاربرد دارد، به شبکه اینترنت متصل کرده است.
طبق مشاهدهها و آمار منتشر شده از این مرکز با استفاده از سیستم، تمام دستگاههای بخش دارویی آن به یک سرور مرکزی متصل شده و اطلاعات در بانکی از نوع SQL SERVER قرار میگیرند که استفاده از این سیستم سبب توزیع خودکار دارو شده است. این قابلیت علاوه بر صرفهجویی ۶۷ درصدی در زمان تحویل دارو و کاهش میزان بستریهای مجدد بیماران، کاهش هزینههای سالانه مرکز را نیز در پی داشته است.
با توجه به اهمیت بالای صنعت نفت و گاز در اقتصاد دنیا به خصوص کشورهای منطقه خاورمیانه، مدیران این صنعت سعی دارند که با استفاده از فناوریهای نوین روشهای نوینی را ایجاد کرده تا کسبوکار خود را بهبود ببخشند.
در این راه میتوان با کمک اینترنت اشیا در بخشهای مختلف صنعت نفت و گاز نظیر فرآیندهای اکتشاف و تولید، پالایشگاهها، پتروشیمی، خط لوله، حملونقل و توزیع به نتایج زیادی از جمله افزایش امنیت کارکنان، شناسایی مسائل بهداشتی و ایمنی، بهینهسازی تولید، تحمل خطا و کاهش هزینههای عملیاتی دست پیدا کرد.
صنعت حملونقل نیز در حال حرکت به سوی دیجیتال شدن است. استفاده از حسگرها در بزرگراهها جهت ردیابی خودروها یکی از موارد استفاده از فناوری اینترنت اشیا در این صنعت محسوب میشود که سبب افزایش ظرفیت بزرگراهها و کاهش آلودگی هوا شده است. به تازگی نیز اداره ایمنی فدرال آمریکا، مجوز ساخت یک دستگاه ثبت الکترونیکی ELD را دریافت کرده تا با کمک آن بتوانند ساعات کاری رانندگان کامیون را ثبت و کنترل کنند.
مصرف بهینه منابع انرژی نظیر آب و برق همواره یکی از بزرگترین دغدغههای مسئولین و مدیران است. در این راستا استفاده از فناوری نوین اینترنت و هوشمند سازی علاوه بر صرفهجویی میتواند سبب ارتقا شبکههای تولید، انتقال، توزیع و مصرف نیز گردد.
اینترنت اشیا در صنعت بانکداری و به خصوص تجارت الکترونیکی بسیار تأثیرگذار بوده و در ادامه بیشتر نیز خواهد شد. با گسترش روزافزون استفاده از گوشی همراه، مفاهیم تازهای در این حوزه به وجود آورده که بتوان با کمک اینترنت اشیا و از طریق سنسورها، اطلاعات و دادههای مختلف از بازاریابی و فروش تا لجستیک و انبارداری را مخابره، ذخیره، محاسبه و بررسی کرد.
بیتردید اینترنت اشیا با ورود به این صنعت فواید بسیاری برای فروشنده و مشتریان او خواهد داشت. مثلاً فروشنده میتواند با استقرار این سیستم، موجودی انبار را دریافت کند و یا از طریق آن، امنیت را بالا ببرد. مشتریان نیز با کمک دوربینها و سنسورهای جمعآوری داده که عملیات محاسبه فاکتور و پرداخت را انجام میدهند، علاوه بر اطمینان از صحت انجام و جذابیت، وقت کمتری برای خرید صرف خواهند کرد.
واضح است که صنایع مختلف برای پیادهسازی و استقرار اینترنت اشیا IOT در کسبوکار خود نیاز به یک شریک مناسب دارند تا علاوه بر راهاندازی و بهرهبرداری در زمان کوتاه، طرح مدیریتی ایدهآلی برای رسیدن به موفقیت و رشد حرفه آنها را در دراز مدت ترسیم کند. اهمیت این مسئله سبب میشود که برای انتخاب شریک نهایت دقت را به کار برد که در زیر به برخی از ویژگیهای یک شریک مناسب اشاره شده است.
۱. داشتن سابقه کافی در استقرار اینترنت اشیا در صنایع
۲. دارا بودن ابزارهایی با توانایی اتصال محصولات تولیدکنندگان مختلف به شبکه
۳. داشتن ابزارهایی با امنیت سایبری بالا
۴. سازگاری پلتفرم نرمافزاری آن با انواع تجهیزات جهت دریافت اطلاعات از حسگرهای مختلف
۵. داشتن طرحی کاربردی از دادههای با ارزش به منظور استفاده در تحلیلهای سازمانی
۶. ارائه راهکارهای مختلف از تحلیلهای ماشینی و انسانی جهت شناسایی بینظمی در سیستم
۷. پشتیبانی از سیستم در مواقع بینظمی
۸. دارا بودن ابزارهای تحلیلی جهت مدیریت دارائیها و تجهیزات پیشگیرانه
۹. قابلیت بهبود و ارتقا مجموعه و زیرساختهای موجود
طبق گفته کارشناسان تا سال ۲۰۲۰، اینترنت اشیا در بیش از ۵۰ میلیارد وسایل و خدمات استفاده میگردد و ارزش آن در بازارهای جهانی به حدود ۷۱۰۰ میلیارد دلار خواهد رسید. بنابراین میتوان انتظار رفت که اینترنت اشیا در تمامی صنایع با شیوههای مختلف تأثیرات فراوانی را بر جای بگذارد و به نوعی انقلاب دوم صنعتی را به وجود آورد.